Στην εξέταση πιστοποίησης Γερμανικών με το μεγαλύτερο αριθμό συμμετεχόντων, ο βαθμός δυσκολίας για νέους κι ενήλικες είναι εξίσου υψηλός.
Υπάρχει μια πολύ απλή απάντηση στο πολυσυζητημένο ερώτημα ποιο είναι το κλειδί της επιτυχίας για την εξέταση Zertifikat B1, η οποία είναι συμπαραγωγή του ÖSD και του Goethe-Institut (ίδια μορφή, κοινή τράπεζα θεμάτων): επαρκής, ολοκληρωμένη προετοιμασία, κατάλληλη για το γλωσσικό επίπεδο Β1.
του Σπύρου Κουκίδη
Μετά την ολοκλήρωση του επιπέδου Α2 το πρώτο πράγμα για τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς είναι να αποδεχτούν ότι η επόμενη εξέταση είναι πολύ πιο απαιτητική. Όποιος αποφασίσει να συμμετάσχει σε αυτή τη «σπονδυλωτή» εξέταση (4 ενότητες, τις «δίνεις» όλες μαζί ή χωριστά), πρέπει να έχει φτάσει στο απαιτούμενο επίπεδο και στις τέσσερις δεξιότητες. Αυτό αντικατοπτρίζεται σαφώς στα αποτελέσματα: Οι πολύ καλά προετοιμασμένοι υποψήφιοι καταφέρνουν σχεδόν πάντα να πάρουν το πιστοποιητικό, ενώ οι λιγότερο καλά προετοιμασμένοι υποψήφιοι συνήθως αποτυγχάνουν.
Αλλά ας αναλύσουμε τι ακριβώς συμβαίνει: Η εξέταση αποτελείται από δύο προσληπτικές (κατανόηση γραπτών και ακουστικών κειμένων) και δύο παραγωγικές (παραγωγή γραπτού και προφορικού λόγου) ενότητες. Θεωρητικά, τα προσληπτικά μέρη είναι πιο εύκολα για τους μαθητές από ότι τα παραγωγικά, αλλά στις εξετάσεις εμφανίζονται αρκετά συχνά ελλείψεις, που οφείλονται σε ανεπαρκή και αναντίστοιχη προς το επίπεδο επαφή με την ανάγνωση και ακρόαση κειμένων στο μάθημα, προτού δηλαδή φτάσει κανείς στις εξετάσεις. Εκτός από την επεξεργασία της διδακτέας ύλης, οι μαθητές χρειάζονται επίσης γλωσσικά ερεθίσματα από άλλες πηγές, π.χ. από πολυμέσα. Η χρήση της γλώσσας στην επαφή με συμμαθητές και καθηγητές καθώς και η επαφή με τη γερμανική κουλτούρα και την καθημερινή ζωή στις γερμανόφωνες χώρες είναι απόλυτα αναγκαία.
Από την άλλη πλευρά η εξέταση αποτελείται από ενότητες, στις οποίες η απόδοση των υποψηφίων αξιολογείται ηλεκτρονικά - δηλαδή, τα προσληπτικά μέρη - και από ενότητες που αξιολογούνται με το χέρι, δηλαδή από τους εξεταστές - αυτά είναι τα παραγωγικά μέρη της εξέτασης. Στην πρώτη περίπτωση δεν υπάρχει αμφιβολία για το τι είναι σωστό και τι είναι λάθος, και ο υποψήφιος έχει με το μέρος του και το νόμο των πιθανοτήτων. Σε αντίθεση, ο ανθρώπινος παράγοντας λειτουργεί πιο πολύπλοκα, τόσο οι δάσκαλοι όσο και οι εξεταστές αξιολογούν συχνά πιο «φιλικά» από μια μηχανή, και κάπως έτσι θα μπορούσε κανείς να εξηγήσει την σχετικά μεγάλη απόσταση μεταξύ προσληπτικών και παραγωγικών ενοτήτων στα αποτελέσματα - τουλάχιστον εν μέρει.
Εν ολίγοις μπορεί κανείς να συμβουλεύσει τους εκπαιδευτικούς ξεκάθαρα να προσαρμόσουν τη διδασκαλία διδακτικά και μεθοδολογικά στο μέγεθος του τμήματος, στην ομοιογένεια και την ηλικία των μαθητών, να εξασφαλίσουν ότι δεν υπάρχουν κενά στη διδακτέα ύλη (παίζει εξαιρετικά σημαντικό ρόλο να δοθεί στο μάθημα ο απαραίτητος αριθμός διδακτικών ωρών, διότι σε εφήβους τα εντατικά μαθήματα πολύ σπάνια έχουν επιτυχία, ουσιαστικά κάθε μείωση του απαιτούμενου χρόνου διδασκαλίας - για οποιονδήποτε λόγο - θα προκαλέσει προβλήματα), και σίγουρα, αν μη τι άλλο, να επιλέξουν ένα βιβλίο προετοιμασίας εξετάσεων, το οποίο δίνει τη δυνατότητα ανίχνευσης και κάλυψης κενών στις γνώσεις των μαθητών, αλλά προπάντων αντανακλά όσο πιο πιστά γίνεται το βαθμό δυσκολίας της πραγματικής εξέτασης. Το να επεξεργάζεται κανείς όσο το δυνατόν περισσότερα ή, ακόμα χειρότερα, αποκλειστικά και μόνο τεστ προετοιμασίας, είναι – όπως δείχνει η εμπειρία – ένας δρόμος όχι ιδιαίτερα ασφαλής.
Το κλειδί της επιτυχίας, στο οποίο αναφερθήκαμε αρχικά, είναι λοιπόν το εξής: προσεκτική πορεία στην ύλη του επιπέδου, ακριβής σχεδιασμός κάθε βήματος και ακόλουθα πολύ προσεκτική εκτέλεσή τους. Να δίνουμε σε κάθε μαθητή κίνητρα να χρησιμοποιήσει τη γλώσσα ενεργά, και εκτός των ορίων του μαθήματος, να επεξεργαζόμαστε το εκπαιδευτικό υλικό συστηματικά και χωρίς άγχος, να χρησιμοποιούμε κατάλληλο υλικό προετοιμασίας των εξετάσεων. Εάν το κάνουμε αυτό, τότε τίποτα δεν μπορεί να πάει στραβά, οι μαθητές θα αγαπήσουν το μάθημα και τη γλώσσα και θα αποφασίσουν χωρίς δισταγμό να συνεχίσουν να μαθαίνουν και να στοχεύουν πάντα υψηλότερα, στο επόμενο επίπεδο.
Προετοιμασία εξετάσεων για ενήλικες: Werkstatt B1
Προετοιμασία εξετάσεων για εφήβους: Arena B1 (κυκλοφορεί τον Ιούνιο 2019)